news picture

Қазақстанның химия өнеркәсібі мәселелері нарыққа қатысушыларды бей-жай қалдырмайды

Бүгін «Samruk-Kazyna Ondeu» ЖШС ұйымдастырған «Химия өнеркәсібі: үрдістер, перспективалар және мүмкіндіктер. «Samruk-Kazyna Ondeu-дің даму стратегиясы» тақырыбында конференция өтті.

Конференция офлайн және онлайн форматтарда өткізіліп, бейінді министрліктердің, «Самұрық-Қазына» АҚ компаниялары тобының, қауымдастықтардың, бизнес-қауымдастықтардың, инвесторлардың, институттардың және т.б. өкілдері бар 100-ден астам қатысушылардың басын құрады.

DASCO CONSULTING-тің талдауына сәйкес химия өнеркәсібі жұмыспен қамтудың жорғарғы мультипликаторына ие (7-ден 1-ге дейін) және жұмыс орындарын құрудың жетекші экономикалық драйверлерінің бірі . Мысалы, тыңайтқыштарды өндіру саласында (агрохимия) 100 жұмыс орнын құру кезінде өнім берушілердің салаларда шамамен 510 жұмыс орны және тұтынушы салалар мен аралас салаларда 220 жұмыс орны құрылады.

Халықаралық болжамдарға сәйкес 2020 жылдардың екінші жартысына дейін жаһандық химия өнеркәсібі орташа 3% қарқынмен өсетін болады, бұл әлемдік ЖІӨ-нің орташа өсу қарқынынан жоғары. Химия өнеркәсібінің тұрақты өсу болжамдары қолайлы жаһандық демография, әлемнің барлық макроөңірлеріндегі кірістердің өсуі және урбанизацияның жалғасуы сияқты жаһандық трендтерге негізделген.

Әлемдік химия өнеркәсібіндегі инвестициялардың қайтарымдылығының жоғары көрсеткіштері (ROIC инвестицияланған капиталын қайтару 9-12%, RОЕ-нің меншікті капиталын қайтару 10-12 және т.б.) басқа салалардың басым көпшілігі үшін мәндерден айтарлықтай асып түседі.

Көмірсутек шикізатының біршама қорларына ие бола отырып, Қазақстан химия саласында маңызды өңірлік көшбасшыға айналу әлеуетіне ие. Алайда қазіргі уақытта химия өнеркәсібінің үлесі Қазақстанның ЖІӨ-сінің тек 1%-ын құрайды, оның ЖҚҚ-сы қазіргі уақытта 1991 жылғы деңгейден екі есе төмен.

Отандық химиялық өндірістің 60%-ы негізгі химияның қарапайым өнімдеріне тиесілі. Саланың дамымауы жылына 1,7 трлн теңгеге бағаланған ішкі нарықтың химиялық өнімге деген қажеттілігінің төрттен үш бөлігі импорт есебінен қанағаттандырылады.

Samruk-Kazyna Ondeu-дің даму стратегиясының презентациясында Жанқұбаев Берік Бақытбекұлы: «Стратегияны әзірлеу кезінде ішкі сұраныс пен импортты алмастыру әлеуеті, сондай-ақ нысаналы шетелдік нарықтарда сыртқы сұраныстың болуы тұрғысынан 814-тен астам тауар талданды. Нәтижесінде 130-дан астам атауды қамтитын химиялық өнімдердің «ұзақ тізімін» қалыптастырдық.

Бұдан әрі тауарлардың «ұзақ тізімі» өндірістің технологиялық күрделілігі, базалық шикізаттың немесе шикізаттық (аралық) тауарлардың болуы, соңғы 10 жылда тұтынудың өсуі, технологиялардың/лицензиялардың қолжетімділігі, тасымалдау мүмкіндігі мен логистикалық шығындар, күрделі шығыстардың шамасы, сондай-ақ ең төменгі/оңтайлы қуат тұрғысынан қосымша талдаудан өтті.

Нәтижесінде біз компанияның одан әрі қызметіне назар аударатын, бірақ шектелмеген 15 стратегиялық өнімнің тізімін жасадық.  

15 өнімнің стратегиялық тізіміне: сұранысы жоғары карбамид, моноаммоний фосфаты (MAP) және диаммоний фосфаты (DAP), этиленгликоль, метанол өндірісі, күкірт қышқылы, сутегі асқын тотығы және т.б тауарлар кірді.

Барлығы:

- агрохимиядағы 4 перспективалы өнім;

- мұнай-газ химиясы саласындағы 4 өнім және

- арнайы химия секторындағы 7 перспективалы өнім қалыптасты», – деп хабарлады.

«Конференцияны қорытындылай келе, Қазақстанның химия өнеркәсібі мәселелері нарыққа қатысушыларды бей-жай қалдырмайтынын атап өткім келеді, бұл келушілердің белсенді пікір білдіруінен байқалды. Біз іскер серіктестермен сенімді қарым-қатынас орнатуда ашықтықты қолдаймыз, ілгерілетеміз және әрқашан химия өнеркәсібін дамыту мәселелерін талқылауға дайынбыз!», – деді Мейір Нұртайұлы конференцияның қорытындысында.

Тізімге оралу